بیماری ماکولا چیست؟ آشنایی با علائم، دلیل بروز بیماری و نحوه درمان آن

اگر تا به حال عکس ساختار چشم را مشاهده کرده باشید، حتما ماکولا را دیده اید. ماکولا یکی از بخش های شبکیه است که می تواند این اجازه را به شما بدهد تا دید واضحی در هنگام نگاه کرد به فضای جلوی خودتان داشته باشید. بیماری ماکولا، در واقع یک نوع بیماری است که این بخش از شبکیه چشم را درگیر می کند. این بیماری عمدتا افراد مسن را به خود درگیر کرده و می تواند باعث کاهش دید و یا تاری شود. با توجه به اهمیت بیماری ماکولا خشک و تشخیص به موقع آن، در ادامه این مقاله قصد داریم در مورد این بیماری و تاثیری که روی بینایی می گذارد، صحبت کنیم.

بیماری ماکولا چیست؟

بیماری ماکولا یکی از انواع بیماری های چشمی است که فقط بخش شبکیه را درگیر می کند. این بیماری با نام ماکولا خشک نیز شناخته می شود. دلیل بروز این بیماری، تجزیه لایه های داخلی ماکولاست که می تواند باعث بروز تاری دید و یا کاهش دید مرکزی شود. این بیماری عمدتا در افراد مسن و بالای 50 سال دیده می شود.

این بیماری ممکن است در ابتدا در یک چشم شروع شود و یا اینکه احتمال بروز این بیماری به صورت همزمان در هر دو چشم وجود دارد. با گذشت زمان، افرادی که دارای این بیماری هستند وضعیت بینایی بدتری پیدا خواهند کرد و نمی توانند کارهای مختلفی را از جمله رانندگی، خواندن و نوشتن و … انجام دهند.

اما خبر خوب در مورد بیماری ماکولا خشک این است که با داشتن این بیماری، تمامی قوه بینایی خود را از دست نخواهید داد. بلکه فقط نسبت به دیگران بینایی ضعیف تری خواهید داشت. تشخیص زودهنگام بیماری و داشتن تغذیه مناسب و یا مصرف مکمل تقویت چشم، می تواند باعث کنترل کردن این بیماری شود و از تشدید آن جلوگیری کند.

علائم و نشانه های بیماری ماکولا

برای تشخیص بیماری ماکولا خشک، اولین قدم این است که در مورد علائم و نشانه های این بیماری اطلاعات کسب کنید. به طور کلی، این بیماری می تواند یک چشم و یا هر دو چشم را درگیر کند. عمدتا علائم آن آهسته به وجود می آیند و کم کم باعث تاری دید می شوند. البته در نظر داشته باشید که این علائم معمولا بدون درد هستند. از جمله علائم بیماری چشمی ماکولا عبارتند از:

• مشاهده خطوط به صورت اعوجاجی. به طور مثال، احساس می کنید که خطوط صاف در حال خم شدن هستند.
• کاهش دید مرکزی در یک یا هر دو چشم
• نیاز به نور روشن تر هنگام مطالعه یا انجام کارهای ظریف و نزدیک به چشم
• افزایش مشکل در سازگاری با سطوح نور کم، مانند هنگام ورود به یک رستوران یا تئاتر با نور کم
• تار دیدن کتاب ها و متن های چاپ شده
• مشکل در تشخیص چهره ها
• وجود یک نقطه تار یا نقطه کور مشخص در میدان دید

همانطور که اشاره کردیم، ماکولای خشک می تواند یک یا هر دو چشم را درگیر کند. اگر فقط یکی از چشم های شما درگیر شده باشد، ممکن است هیچ تغییری را در بینایی خود مشاهده نکنید. چرا که یکی از چشم های سالم شما، آسیب دیدگی چشم دیگر را جبران می کند.

علائم و نشانه های بیماری ماکولا

آیا ماکولا فقط خشک است؟

شاید این سوال برای شما مطرح شود که بیماری ماکولا، فقط به صورت خشک است؟ واقعیت این است که دو نوع بیماری ماکولا وجود دارد که با نام ماکولای خشک و تر شناخته می شوند. ماکولای خشک معمولا در اثر افزایش سن به وجود می آید و شایع تر است. ماکولای خشک می تواند چشم های شما را درگیر کند؛ اما باعث نابینایی شما نخواهد شد. اما ماکولای مرطوب یا تر باعث ایجاد تغییرات ناگهانی در بینایی می شود و نسبت به ماکولای خشک نادرتر است.

دلیل بروز بیماری ماکولا خشک

هیچ کس دقیقا نمی داند که چه چیزی باعث بروز ماکولا خشک می شود. اما تحقیقات نشان می دهند که ژنتینک در این بیماری موثر است. همچنین، یک سری عوامل محیطی مانند سیگار کشیدن، چاقی و نداشتن رژیم غذایی مناسب، بر روی بروز این بیماری موثر هستند.

همچنین، عامل دیگری که می تواند باعث بروز ماکولا شود، افزایش سن است. به طوری که معمولا افراد بالای 50 سال با این بیماری مواجه می شوند. با گذشت زمان و افزایش سن، احتمال اینکه بافت ماکولا در شبکیه چشم نازک تر شود و سلول های بینایی عملکرد خوبی نداشته باشند، افزایش پیدا خواهد کرد.

تشخیص بیماری چشمی ماکولا چگونه است؟

یکی از بهترین راهکارهای کنترل بیماری چشمی ماکولا، تشخیص به موقع آن است. طبق توضیحات داده شده در مورد این بیماری، لازم است که ابتدا برای تشخیص آن به پزشک مراجعه شود. بررسی سابقه خانوادگی و پزشکی و معاینه کامل چشم، از بهترین روش های تشخیصی برای این بیماری محسوب می شوند. آزمایشات مختلف دیگری نیز ممکن است برای تشخیص این بیماری انجام شوند که عبارتند از:

• معاینه پشت چشم شما. برای تشخیص بیماری ماکولا با این روش، لازم است که پزشک مقداری قطره های مخصوص را درون چشم شما بریزد تا چشم شما گشاد شود. سپس، با کمک یک ابزار مخصوص مراحل معاینه پشت چشم شما را انجام می دهد. چشم پزشک در این حالت به دنبال ظاهر لکه دار در پشت شما می گردد که معمولا رسوبات زرد رنگ هستند و زیر شبکیه ایجاد شده اند.
• آزمایشی برای تغییرات در مرکز بینایی شما. در طول معاینه چشم، چشم پزشک شما ممکن است یک سری معاینات روی شبکیه انجام دهد تا تغییر در مرکز بینایی شما را بررسی کند. اگر دارای این بیماری باشید، ممکن است برخی از خطوط صاف در چشم شما شکسته و محو نشان داده شوند.
• آنژیوگرافی فلورسین. یکی دیگر از روش های درمان بیماری ماکولا، آنژیوگرافی فلورسین است. در این روش ابتدا لازم است که مقداری رنگ به بازو تزریق شود تا در هنگام آنژیوگرافی بتون رگ های خونی چشم را مشاهده کرد. پس از اینکه رنگ ها به عروق شبکیه ارسال شدند، می توان از دوربین های مخصوص برای عکس گرفتن از شبکیه استفاده کرد تا این بیماری را به طور دقیق تر بررسی نمود.
• آنژیوگرافی سبز ایندوسیانین. در این روش تشخیص بیماری ماکولا نیز از رنگ های تزریقی استفاده می شود. رنگ های تزریقی می توانند برای شناسایی انواع خاصی تباهی ماکولا چشم مورد استفاده قرار گیرند.
• توموگرافی انسجام نوری. یک روش تشخیصی ساده برای بیماری ماکولا، استفاده از توموگرافی انسجام نوری است. این تست تصویربرداری غیر تهاجمی، می تواند بخش هایی از چشم را که نازک یا ضخیم و متورم شده اند را مشخص کند. با کمک توموگرافی می توان تجمع خون در شبکیه و یا نازک شدن ماکولا را به راحتی تشخیص داد.

تشخیص بیماری چشمی ماکولا چگونه است؟

روش های درمان ماکولای چشمی

در حال حاضر، هیچ روش مشخصی برای درمان بیماری ماکولای چشمی وجود ندارد. اما محققان مختلفی در این حوزه در حال فعالیت هستند تا بتوانند روش های مختلف درمان ماکولای چشمی را پیشنهاد دهند. از جمله روش هایی که می توانند برای درمان یا کنترل سرعت پیشرفت این بیماری مورد استفاده قرار گیرند، عبارتند از:

مکمل های ویتامین

افرادی که مبتلا به بیماری ماکولای چشمی هستند، می توانند از ویتامین ها و مواد معدنی آنتی اکسیدان با دوز بالا استفاده کنند. این مواد معدنی و ویتامین ها، می توانند خطر از دست دادن بینایی فرد را کاهش دهند. تحقیقات انجام شده نشان می دهند که مصرف ویتامین های زیر با کمک مکمل تقویت چشم، می تواند باعث بهبود بیماری ماکولا و یا کنترل سرعت پیشرفت آن شود. البته توصیه می شود که قبل از مصرف هر گونه مکمل چشم حاوی این ویتامین ها و مواد معدنی با پزشک خود مشورت کنید. چون ممکن است بسته به شرایط شما، مصرف این مکمل ها به صلاح نباشد.

• ویتامین C
• ویتامین E
• لوتئین
• زآگزانتین
• اکسید روی یا زینک
• مس یا اکسید مس

توانبخشی کم بینایی

بیماری ماکولا نمی تواند بر روی دید جانبی شما تاثیر بگذارد. بنابراین، این بیماری منجر به نابینایی کامل نخواهد شد. اما می تواند دید مرکزی شما را کاهش دهد و یا از بین ببرد. بینایی مرکزی با خواندن، رانندگی و یا تشخیص چهره در ارتباط است. بنابراین، اهمیت آن واقعا کم نیست.

یک موسسه توانبخشی کم بینایی، می تواند به شما برای رفع این مشکل کمک کند. در واقع، در این موسسات با توجه به علم روز، از بهترین راه ها برای تقویت انطباق دید استفاده می شود تا بتوانید دقیق تر چهره ها را تشخیص دهید و یا دید خوبی داشته باشید.

ممکن است به شما کمک کند که از یک متخصص توانبخشی کم بینایی، یک کاردرمانگر، چشم پزشک و سایر افراد آموزش دیده در زمینه توانبخشی کم بینایی مراقبت کنید. آنها می توانند به شما کمک کنند تا راه هایی برای انطباق با دید در حال تغییر خود پیدا کنید.

جراحی برای کاشت لنز تلسکوپی

افرادی که مبتلا به بیماری ماکولا پیشرفته برای هر دو چشم هستند، می بایست برای بهبود بینایی خود از لنز تلسکوپی کمک بگیرند. این نوع لنز شبیه یک لوله پلاستیکی است که می تواند باعث بهبود شرایط بینایی فرد شود. استفاده از لنز سبب می شود تا دید شما افزایش پیدا کند و بتوانید فضاهای دورتر و نزدیک تر را مشاهده کنید. با کمک لنزهای تلسکوپی می توانید، دید بهتری در هنگام مشاهده روبرو داشته باشید.

جمع بندی

بیماری ماکولای چشمی از جمله بیماری های درگیر کننده شبکیه است که می تواند با مصرف مکمل تقویت چشم حاوی آنتی اکسیدان ها کنترل شود. در این مقاله در مورد این بیماری، علائم، روش های تشخیص و درمان آن صحبت کردیم. در صورت داشتن هر یک از علائم ذکر شده، سعی کنید که در سریع ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید.