آشنایی با هورمون ملاتونین

آشنایی با هورمون خواب

هورمون ملاتونین نقش بسیار مهمی در بهبود خواب انسان دارد. این هورمون توسط غده ی پینه آل(صنوبری) درون مغز انسان تولید شده و تنظیم ریتم خواب از مهمترین وظایف این هورمون است. هورمون ملاتونین به نام هورمون خواب نیز شناخته می شود و وظایف بسیار زیادی را برعهده دارد. این هورمون سرشار از خاصیت آنتی اکسیدانی است و در تنظیم فشار خون بدن انسان نقش بسیار مهمی دارد. این هورمون به بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن نیز کمک بسیار زیادی می کند. معمولاً با افزایش سن میزان سطح ترشح طبیعی هورمون خواب در بدن کاهش پیدا می کند، به همین خاطر برخی افراد برای جبران نیاز استفاده از این هورمون، به سراغ مکمل های آن می روند. این هورمون در شب و در مقابل تاریکی بیشتر ترشح می شود. بنابراین شرایط مورد نیاز برای به خواب رفتن افراد را به خوبی مهیا می کند.

هورمون ملاتونین

هورمون ملاتونین به صورت کاملاً طبیعی در بدن همه انسان ها ساخته می شود. این هورمون در به خواب رفتن انسان، نقش بسیار مهم و اساسی دارد. این هورمون از غده صنوبری مغز ترشح می شود. امروزه مکمل های ملاتونین برای رفع مشکل بی خوابی انسان، تولید شده و جایگزین بسیار خوبی برای قرص های قدیمی خواب است.

افرادی زیادی با مشکل بی خوابی دست و پنجه نرم می کنند و روال طبیعی زندگی آن ها به دلیل بی خوابی دچار مشکل شده است. افرادی که به خواب خود اهمیت نمی دهند، معمولاً در طول روز خسته و کلافه هستند و از زندگی خود به خوبی لذت نمی برند. کیفیت زندگی این افراد در حد پایینی قرار دارد و به هنگام انجام فعالیت های روزانه خود، دقت و تمرکز چندان بالایی ندارند.

امروزه بهترین راه برای رفع مشکل بی خوابی ،استفاده از دارو ها و مکمل های خواب است که متاسفانه بسیاری از این دارو ها برای بدن خطرناک هستند و به بدن آسیب های گوناگونی وارد می کنند. از طرفی این دارو ها اکثرا ریسک وابستگی داردند به این معنی که در صورت عدم مصرف حتی برای یک شب، خواب فرد به کلی مختل می شود.

هورمون ملاتونین با سایر مکمل های خواب، تفاوت بسیار چشمگیری دارد و معمولاً در اکثر موارد علائم نامطلوبی به خصوص ایجاد وابسنگی را در بدن فرد مصرف کننده نشان نمی دهد.

ملاتونین و افسردگی:

امروزه پژوهش های بسیار زیادی در مورد رابطه بین هورمون خواب و افسردگی انجام می شود که هنوز به طور قطعی میزان تاثیر این هورمون بر روی کاهش علائم افسردگی مشخص نشده است. این هورمون در کاهش علائم اختلالات افسردگی فصلی بسیار مفید است. 10 درصد از جمعیت جهان در فصل های پاییز و زمستان دچار افسردگی فصلی می شوند که این موضوع در ریتم زندگی طبیعی آن ها اختلال ایجاد می کند و آن ها را از انجام فعالیت روزمره خود باز می دارد.

هورمون ملاتونین می تواند تا حد بسیار مطلوبی در رفع مشکل افسردگی فصلی نقش داشته باشد. افرادی که دچار افسردگی فصلی می شوند نمی توانند به خوبی استراحت کنند و معمولاً دچار مشکل بی خوابی می شوند. بر همین اساس هورمون خواب می تواند به بدن آن ها کمک کند تا ساعت خواب خود را در فصل پاییز و زمستان تنظیم کنند و به روال سابق زندگی خود برگردند. مصرف روزانه و موقت این هورمون در بهبود روند افسردگی فصلی بسیار موثر است و سرعت درمان افراد را افزایش می دهد.

ملاتونین برای کودکان بیش فعال

ملاتونین، گزینه بسیار خوبی برای رفع مشکل بی خوابی کودکان بیش فعال است. همه افراد در هر سن و سالی باید خواب کافی داشته باشند. در غیر این صورت به مرور زمان، مشکلات متعددی در سلامت جسم و روان آن ها دیده خواهد شد. کودکانی که به دلیل بیش فعالی نمی توانند شب ها به خوبی استراحت کنند معمولاً دچار بد اخلاقی و پرخاشگری می شوند. کودکانی که در طول شبانه روز خواب کافی نداشته باشند به مرور زمان دچار چاقی، افسردگی و بیماری های متعدد می شوند. بر همین اساس استفاده از مکمل های خواب برای بهبود ریتم خواب کودکان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

هورمون ملاتونین یکی از کم خطر ترین مکمل ها برای رفع مشکل بی خوابی کودکان است. والدین برای تنظیم ساعت خواب کودکان می توانند از این هورمون استفاده کنند؛ ولی بهتر است دوز مصرفی آن کنترل شود و به صورت روزانه و طولانی مدت از این دارو استفاده نشود. هورمون خواب فقط باید در شب برای تنظیم ریتم خواب، مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین از مصرف این مکمل در طول روز اکیداً اجتناب کنید؛ زیرا ممکن است انرژی و تمرکز کودک را به میزان چشمگیری کاهش دهد و تاثیر منفی در رفتار و کیفیت زندگی کودک، می گذارد.

موارد مصرف ملاتونین

سلامتی نعمت بسیار مهمی است که عدم داشتن خواب کافی می تواند سلامتی انسان را کاهش دهد و باعث مشکلات روحی شود. امروزه افراد زیادی به دلیل شرایط کاری و یا سبک زندگی در چرخه خواب خود، دچار مشکل می شوند. این افراد همواره به دنبال راه های ساده و بی ضرر برای درمان بی خوابی خود هستند.

افرادی که به کشورهای مختلف با فاصله زمانی زیاد از کشور مبدا سفر می کنند، دچار پرواز زدگی می شوند و نمی توانند به درستی بخوابند و استراحت کنند. مکمل هورمون خواب راهکاری بسیار موثر برای درمان پرواز زدگی است و در کمترین زمان ممکن، ریتم خواب افراد را به حالت طبیعی خود، بر می گرداند. این مکمل ها قبل از خواب شب باید استفاده شوند و در طول روز نتیجه نامطلوبی بر روی بدن فرد می گذارد.

برخی از افراد نیز به دلیل شیفت کاری شب باید در برخی از شب ها بیدار بمانند، به همین خاطر سیستم خواب طبیعی آن ها بهم میریزد و در شب هایی که شیفت نیستند نمی توانند راحت بخوابند و مدام دچار بی خوابی می شوند. این افراد می توانند از مکمل های خواب استفاده کنند، با مصرف این مکمل ها، چرخه خواب آن ها به درستی تنظیم می شود و می توانند شب ها به راحتی، استراحت کنند.

دوز مصرف ملاتونین

اگر قصد استفاده از هورمون ملاتونین را دارید بهتر است ابتدا با دوز کم شروع کنید. افراد می توانند در روز حدود 0.5 تا 10 میلی گرم از هورمون خواب را مصرف کنند. امروزه مکمل های متنوعی از ملاتونین در بازار به فروش می رسد که حتماً به توصیه های نوشته شده بر روی بسته بندی مکمل توجه کنید و از مصرف بیش از حد آن اجتناب کنید زیرا ممکن است به سلامتی شما، آسیب برساند. افرادی که قصد بهبود کیفیت خواب خود را دارند می توانند از نیم ساعت قبل، مکمل هورمون خواب را استفاده کنند ولی به طور کلی برای تنظیم ریتم خواب باید از دو یا سه ساعت قبل از به خواب رفتن این مکمل را استفاده کنند.

دوز مصرفی ملاتونین در کودکان باید توسط پزشک کودک تعیین شود. حدود 0.5 تا 5 میلی گرم از هورمون خواب برای کودکان پیشنهاد می شود که میزان آن در هر کودک با توجه به سن و شرایط او ممکن است، متغیر باشد. گاه پزشک در شرایط خاص ممکن است میزان دوز مصرفی هورمون خواب را برای کودک، افزایش دهد.

برخی از افراد حتماً قبل از مصرف مکمل ملاتونین باید با پزشک مشورت کنند برای مثال زنان باردار و یا شیرده نباید به صورت خودسرانه این مکمل را مصرف کنند. افرادی که بدن ضعیفی دارند و معمولاً خیلی زود بیمار می شوند باید در استفاده از قرص و مکمل ملاتونین بیشتر دقت کنند و حتماً میزان دوز مصرفی هورمون خواب را تحت نظر پزشک، تعیین کنند. افرادی که در گذشته دچار سرطان سینه و یا تومور شده اند نباید از این هورمون، به صورت طولانی مدت، استفاده کنند. حتماً به هنگام استفاده از مکمل هورمون خواب از مصرف سایر داروهای منعقد کننده خون، پرهیز کنید زیرا ممکن است در گردش خون طبیعی بدن تاثیر منفی داشته باشد.

عوارض جانبی ملاتونین

گاه ممکن است مصرف بیش از حد و مداوم ملاتونین در برخی از افراد یکسری عوارض و علائم نامطلوبی را نمایان کند. علائمی مثل سردرد، سرگیجه، خواب های بد، افزایش ضربان قلب، مشکلات گوارشی، تغییر رنگ صورت، افزایش شب ادراری،  تغییر نامطلوب دمای بدن و … بخشی از عوارض مصرف بیش از حد هورمون خواب هستند. بدن برخی از افراد به مکمل هورمون خواب واکنش نشان می دهد. افرادی که به هورمون خواب، آلرژی دارند نباید از دوز مصرفی بالای این مکمل استفاده کنند. این افراد باید حتماً علائم و مشکلات مصرف این مکمل را با پزشک مورد اعتماد خود در میان بگذارند؛ زیرا این موضوع در دراز مدت، آسیب جدی به بدن افراد وارد می کند.

گاه برخی از افراد بعد از مصرف این مکمل ها، دچار اسهال مداوم و پشت سر هم می شوند. معمولاً این مشکل بعد از چند بار استفاده از مکمل هورمون خواب، کم رنگ می شود. سپس بدن به مکمل هورمون خواب، عادت می کند. افت فشار خون نیز یکی دیگر از عوارض مصرف این مکمل است. بنابراین بهتر است این مکمل را در کنار خوراکی های شیرین و یا حتی شور، استفاده کنید تا از افت فشار خون، جلوگیری کنید. افرادی که به بیماری های دیابت، زوال عقل و تشنج مبتلا هستند، بهتر است از مکمل هورمون خواب، استفاده نکنند. این دارو برای بسیاری از افراد مفید است و راه حل بسیار موثری برای بی خوابی آن ها محسوب می شود ولی در برخی دیگر به دلیل شرایط جسمانی و سابقه بیماری که دارند، انتخاب چندان هوشمندانه و مناسبی نیست.

منبع: سانافارمد